Als een Griek zijn hond zat is, laat hij hem vaak ergens achter. Zwerfhonden kom je daardoor volop tegen in Griekenland. Nederlanders willen graag adopteren, mits een dier leuk is met de kinderen, natuurlijk.
Bron: Dagblad Trouw van 28 juli 2018. Tekst: Thijs Kettenis vanuit Aspropyrgos“Kom dan jongens, kom dan! We hebben een Nederlands baasje voor jullie!”
Na die laatste zin schiet Akrivi Tsoutsou (38) in de lach, maar haar lokroep heeft succes. Eerst komen er drie snuitjes van onder het beton van een voetgangersbrug over de snelweg bij het dorp Aspropyrgos, een half uur buiten Athene, tevoorschijn. Al snel kruipen er drie bruin-zwart-witte puppy’s onder vandaan.
Twee andere jonge vrouwen, die vanochtend met Tsoutsou op pad zijn, vullen gauw drie kartonnen bekers met brokjes. Terwijl de hondjes zich daarop storten, opent Tsoutsou een tube zalf. “Tegen de teken“, zegt ze, terwijl ze de hondjes geroutineerd een voor een inspecteert en insmeert. “Mag ik de tang?”
Ze pakt een van de hondjes op schoot; bij hem is een teek door het opgezogen bloed zo groot dat ze hem eruit moet draaien. Het hondje ondergaat het gelaten. Alle drie krijgen ze een pil tegen wormen en dan is het tijd voor een fotosessie. “Laten jullie eens aan Nederland zien hoe lief en mooi jullie zijn“, zegt Tsoutsou stralend.
Dikke kans dat de drie zwerfhondjes in aanmerking komen voor adoptie door een Nederlands baasje. Ze zijn jong en klein, aaibaar en speels, en vallen daarmee in de populairste categorie. Tsoutsou zal de foto’s doorsturen naar de stichting Dog Rescue Greece in Nederland. Als die de beestjes positief beoordeelt, komen ze met een wervend tekstje op de site van de stichting. Die heeft in bijna zes jaar al 1200 zwerfhonden naar Nederland gehaald.
“Het liefst helpen we ze allemaal, maar slechts een klein deel komt in aanmerking voor adoptie. Die selectie is afschuwelijk. Het voelt soms alsof je voor God speelt“, zegt bestuurslid Anita Horstmanshof (59) die in het Gelderse Duiven de organisatie aanstuurt. “Als je zo’n beestje in de ogen kijkt… Nederlanders willen er nou eenmaal meestal een die aan een lijntje kan lopen, snel zindelijk is en leuk met de kinderen speelt. Niet alle honden hebben zo’n karakter.”
Elke vakantieganger in Griekenland ziet vroeg of laat wel een zwerfhond, alleen of in een roedel. Duizenden leven er in het wild, in steden en op het platteland. Verreweg de meeste dieren zijn door mensen afgedankt, of nakomelingen daarvan. De oprichters van Dog Rescue werden er jaren geleden op Kreta zo door aangegrepen, dat ze vanuit Nederland iets met het probleem wilden doen. Ze zijn niet de enigen. Op diverse eilanden bestaan Nederlandse initiatieven voor zwerfhonden. Hoeveel precies, is niet bekend. Horstmanshof schat dat haar organisatie tot de grotere behoort. Ook vanuit Belgische, Duitse en Britse hondenredders zijn in Griekenland actief.
Volgens Tsoutsou is de Griekse mentaliteit het probleem. “Voor veel Grieken is een hond geen levend wezen, maar een ding.” De vrijwilliger uit Athene werkt normaliter op de financiële afdeling van een ziekenhuis. “Mensen denken: leuk, een puppy voor mijn dochter. Maar dan gaan ze in augustus op vakantie en dan is het van: o ja, die hond. Tijdelijke opvang kost geld. Dus zetten ze hem aan de kant van de weg.”
Die houding zou te maken kunnen hebben met de rurale geschiedenis van Griekenland, waarin dieren vooral werden gehouden, omdat ze nuttig waren. Als verstrekker van zuivel en vlees of als bewaker. Een huisdierencultuur zoals in Nederland is pas afgelopen decennia ontstaan.
Tsoutsou stopt bij het hek van een loods. Daar verzorgt ze een wond aan de anus van een jong hondje dat aan een distel is blijven hangen. Ze rijdt weer verder, en houdt stil bij een groot huis op de hoek van twee straten. Ze maakt een praatje met een vrouw in de tuin. Het gezin dat hier woont, ontfermt zich over gevonden dieren. “Ze willen liever geen bekendheid“, zegt Tsoutsou. “Voor je het weet, dumpt iedereen dieren in hun tuin.” De vrouw brengt haar naar een grote hond op een veldje waar twee jongens voetballen. De hond heeft een veel te strakke halsband om. “Kijk, dat is er een die op straat gezet is toen-ie klein was. De eigenaren denken er niet over na dat hij gaat groeien en dat die band dus gaat knellen.”
Het is nog een hele klus om de schuwe hond te pakken te krijgen. Uiteindelijk lukt het door een ring aan een stok over zijn kop te schuiven. Daarna voert Tsoutsou hem een stuk worst, waarin ze een bedwelmend middel heeft gespoten. Haar collega knipt de halsband los en ziet dat de gesp een wond in de hals heeft achtergelaten. Tsoutsou druppelt er ontsmettingsmiddel in. Na een tijdje staat de hond op en sjokt hij weg, nog half verdoofd. Dit dier komt niet in aanmerking voor adoptie: hij is al te oud en het is te moeilijk hem te laten wennen aan het leven in een gezin. Oud is overigens een relatief begrip, de meeste worden maar een paar jaar door ziektes en slechte voeding.
Ook als honden wel naar Nederland kunnen, moet er nog een hoop geregeld worden. Ze ondergaan een medische keuring en zo nodig een behandeling, via een bevriende dierenarts. Dan moeten ze in een tijdelijke opvang, of bij een Grieks gastgezin, tot er een vrijwilliger is gevonden, die de honden in het vliegtuig wil meenemen. Vervolgens is vaak nog een gastgezin in Nederland nodig. En na de adoptie is er nog de nazorg. “Je moet niet vergeten dat de honden zich zeker twee keer moeten aanpassen“, legt Horstmanshof uit. “Eerst als ze in Griekenland van straat worden gehaald en dan als ze hier een nieuw baasje krijgen. De ene hond kan die stress beter aan dan de andere.”
Is het niet beter het probleem in Griekenland aan te pakken, in plaats van de honden naar Nederland te brengen? Horstmanshof slaakt een diepe zucht. Die vraag hoort ze vaker. “De honden zijn er nou eenmaal. Wij kijken niet weg van het probleem“, zegt ze resoluut. “Mensen hebben die ellende veroorzaakt, mensen die honden zien als vuilnis, als overlast, als laagste van het laagste. Het is wreed om die honden nog meer te laten lijden.”
Niet dat Dog Rescue niets doet om de Grieken te helpen zelf het probleem aan te pakken. De stichting ondersteunt en financiert sterilisatie- en castratieprogramma’s en medische behandeling van zieke straathonden. Het geld daarvoor komt van giften.
In Griekenland zijn officieel de gemeenten verantwoordelijk voor de aanpak van het zwerfhondenprobleem, maar in de praktijk gebeurt er weinig. Door de financiële crisis van afgelopen jaren heeft het onderwerp bepaald geen prioriteit. Dus zijn de honden afhankelijk van vrijwilligers als Tsoutsou.
“We geven voorlichting op scholen“, zegt ze in de auto, onderweg naar weer een nest puppy’s. “We leggen kinderen uit dat het niet normaal is honden zomaar op straat te zetten. En hopelijk vertellen zij dat weer aan hun ouders“.
“Het probleem is groter“, zegt ze, terwijl ze vaart mindert. De weg gaat over in een stoffig zandpad. Rechts doemt een kamp op van golfplaten waar Roma-zigeuners wonen. “We hebben bewijs dat hier honden worden gefokt voor illegale gevechten. Als ze vaak verliezen, zijn ze waardeloos en worden ze gedumpt“, zegt Tsoutsou. Hetzelfde gebeurt met jachthonden; ook die worden zonder pardon losgelaten als ze niet nuttig meer zijn. “We hebben het gemeld bij de politie van Aspropyrgos, maar die doet niks.”
Ze stopt bij een hondje dat duidelijk is verzwakt, te zien aan zijn loopje. Tsoutsou trekt zijn bek open: het tandvlees is wit. Ze voelt aan zijn lymfeklieren: opgezwollen. Dit beest heeft direct hulp nodig, concludeert ze. Twee andere vrijwilligers tillen hem in de achterbak van hun auto en rijden ermee naar een dierenarts.
Grieken worden zich langzaam maar zeker bewust van het probleem, ziet de Grieks-Franse dierenarts Etienne Persager (40). Hij is een van de artsen met wie Dog Rescue samenwerkt. Naast zijn praktijk heeft hij een hondenpension, dat deels dienstdoet als tijdelijke opvang voor opgekalefaterde zwerfhonden. “Steeds meer Grieken adopteren een hond, maar nog lang niet genoeg. We zullen nog jaren en jaren afhankelijk blijven van het buitenland“, vertelt hij. Wat de preventie betreft, rekent hij vooral op de Griekse jongeren. De hoop dat generaties van boven de veertig hun denkwijze veranderen, heeft hij opgegeven. “Die steriliseren hun eigen huisdieren niet eens, alsof ze niet beseffen dat zwerfhonden niet zomaar uit de lucht vallen.”
Persager kreeg van Dog Rescue onder meer apparatuur voor het verdoven en opereren van honden. De waarde daarvan verrekende hij met behandelingen die hij voor Nederlanders uitvoerde, al dan niet voorafgaand aan een adoptie. Niet dat hij daarvoor de volle mep rekent: zwerfdieren behandelt hij tegen gereduceerd tarief.
“Dat is mijn vorm van liefdadigheid“, zegt hij. Behalve sterilisatie en castratie behandelt hij vooral problemen met teken, vlooien, wormen en andere parasieten.
Nu het hoogseizoen op gang komt, nemen weer meer Nederlandse toeristen contact op met Dog Rescue. “Elke dag krijgen we wel twee à drie meldingen binnen van mensen die een zielige hond hebben gezien“, zegt Horstmanshof. Via een zoekopdracht op internet komen ze bij de organisatie terecht. De meesten sturen daarna een bericht via Facebook. Vaak verwachten ze dat Dog Rescue met groot materieel uitrukt en ingrijpt, maar de medewerkers kunnen meestal niet veel meer doen dan de contactgegevens van lokale partners of organisaties doorgeven.”Mensen denken soms dat wij in heel Griekenland zitten, in kantoortjes met een bureautje en zo. Maar we zijn maar met drie bestuursleden, een adoptiebegeleider en een nazorgmedewerker. Ik geef toe, de naam Dog Rescue Greece pretendeert een hoop. Maar we moeten roeien met de riemen die we hebben.”
(auteur: Thijs Kettenis vanuit Aspropyrgos)
Het artikel staat in de Zomertijd editie van dagblad Trouw van 28 juli 2018.